Հայաստանում սոցիալական “ընդվզումնե՞ր” են սպասվում

Արժույթի միջազգային հիմնադրամի այն պնդումը, որ ֆինանսական ճգնաժամից հարուստները ավելի շատ են տուժել, քան աղքատները եւ այն պարտճառաբանությունը, որ աղքատները հիմնականում սպառում են սննդամթերք, իսկ պահանջարկի գլոբալ կրճատման արդյունքում սննդամթերքի միջազգային գներն ընկել են, հնչում է Հայաստանում, բայց, ըստ ամենայնի, ոչ Հայաստանի համար: Միայն վերջին օրերին քաղաքացիները պարբերաբար մթերային ապրանքների գների թանկացման ականատեսն են լինում` միաժամանակ բարձրագոչ ամբիոններից լսելով պետական ապարատի` գնային տատանումների վերահսկելի մակարդակի, ինչպես նաեւ ֆինանսական ճգնաժամի հաղթահարման ռազմավարության մասին:

Շարունակենք… Ամսվա սկզբին մեկնարկած լողացող փոխարժեքի խուճապին հաջորդեցին արդեն փենտրվարի Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովի կողմից հաստատված կոմունալ ծառայությունների` բնական գազի, էլեկտրաէներգիայի եւ ջրի համար սահմանված թանկացումները: Պետությունը ձեռնարկեց պետբյուջեի դիֆիցիտային լուծման` ՀԴՄ-ական քաղաքականությունը` մի ձեռքով վերցնելով, մյուս ձեռքով լրացուցիչ ֆինանսական հատկացումների ինստիտուտով “հնարավորինս խրախուսելով” փոքր ու միջին բիզնեսին, ինչը որպես այդպիսին, փաստորեն, շարունակում է կողմնորոշված քաղաքականությունը դեպի խիստ սահմանափակ թվով մարդկանց հարստացմանը` այն էլ հասարակական լայն զանգվածների հետագա աղքատացման հաշվին: Վերջինս միջազգային դրամաշնորհային ինստիտուտների փոխհատուցումային քաղաքականության ոչ արդյունավետ “բանեցման” դեպքում կարող է սոցիալական լարվածություն, ընդուպ մինչեւ ընդվզումներ առաջ բերել:

Սերժ Սարգսյանի պաշտոնավարման մեկ տարին

Երեկ` ապրիլի 9-ին լրացավ Սերժ Սարգսյանի պաշտոնավարման 1 տարին եւ այսօր մոտ 2,5 ժամ տված մամլո ասուլիսում նա ամփոփեց իր այն եւ պատասխանեց լրագրողների հարցերին: Վերջիններիս բազապիսի էին` ներքին եւ արտաքին քաղաքականությունից մինչեւ տնտեսական ճգնաժամի հաղթահարման ճանապարհները ու քաղբանտարկյալներին առնչվող հարցեր: Առանձին անդրադարձ եղավ նաեւ հայ-թուրքական հարաբերություններին, ինչպես նաեւ ԼՂՀ կարգավորման գործընթացին:

“Ամբողջովին կիսում եմ մեր լրատվամիջոցների, մեր հասարակության անհանգստությունը’ կապված մարտի 1-ի դեպքերի հետ, բայց չեմ կիսում այն կարծիքը, թե մեր երկրում կան ապօրինաբար ձերբակալվածներ, քաղբանտարկյալներ”,-ասաց Սերժ Սարգսյանը` պատասխանելով “Ա1+”-ի հարցին, թե ինչ քայլեր են ձեռնարկվում ԵԽԽՎ 1643 բանաձեւի կատարման ուղղությամբ, մասնավորապես, մարտի 1-ի արդար դատաքննության, ապօրինաբար ազատազրկվածներին, քաղբանտարկյալների ազատ արձակելու ուղղությամբ, ինչու չէ նաեւ “Ա1+”-ի ոտնահարված իրավունքը վերականգնելու համար: Իսկ համաներման մասով նշեց. “Համոզված եմ, որ հանրապետության նախագահը պետք է իր իրավունքներն օգտագործի այն ժամանակ, երբ կավարտվի դատաքննության փուլը: Ես չեմ բացառում, որ կարող է լինել համաներում, բայց ես չեմ տեսել մի նախագահ, որը նախօրոք հայտարարի , որ մի քանի օր հետո կամ մի շաբաթ հետո համաներում եմ կիրառելու. կգա ժամանակը, մենք կտեսնենք”: Մարտի 1-ի թեմայի շուրջ Սերժ Սարգսյանը հայտարարեց, թե այդ իրադարձությունների համար պատասխանատու են բոլորը, ոչ միայն իշխանությունը:

ԱՊՀ-ն սեփական “եվրո”-ն է ուենալո՞ւ

Համաշխարհային տնտեսական ճգնաժամը Ռուսասռանին հնարավորություն է ընձեռում նախկին խորհրդային հանրապետություններում տարածաշրջանի տնտեսական ինտեգրում կազմակերպելու եւ ճգնաժամի հետեւանքով էժանացած ակտիվներ ձեռք բերելու համար: Այսպիսի ենթադրություններ սկսեցին արվել ռուբլու գոտի մտնելու հավանականության մասին բարձրացած աղմուկից հետո: Իսկ Ռուսաստանի կողմից 500 մլն դոլարի վարկ տրամադրելու հայտարարությունից բերեց որոշման` քաղաքական ենթատեքստի շրջանառությունը, չնայած այս տեսակետը պաշտոնապես հերքվեց վարչապետի մակարդակով:

Հարցն այն է, որ ըստ Հայաստանի տնտեսական շրջանակներում պտտվող լուրերի` Ռուսաստանի վարկի տրամադրման պայմանը եղել է Հայաստանի` ռուբլու գոտի մտնելու պահանջը (ինչը նշանակում է, որ Հայաստանում դրամը պետք է դուրս գա շրջանառությունից, և նրան պետք է փոխարինի ռուսական ռուբլին), և որ տրամադրվելիք վարկերից պետք է օգտվեն միայն ռուսական ընկերությունները և պատվերներ տրվեն միայն նրանց:

Հաշվի առնելով Եվրամիության փորձը՝ ընդհանուր արժույթ ունենալու հարցում, այնուամենայնիվ չի բացառվում “ռուբլու” գործարկման տարբերակը: “Վաղ թե ուշ բոլոր տարածաշրջանները պետք է մտահոգվեն իրենց տարածքներում ունենան կայուն տնտեսական զարգացում, որի երաշխիքներից մեկն էլ արժույթն է”,-ասել է այսօր տնտեսագիտության դոկտոր, պրոֆեսոր Թաթուլ Մանասերյանը։

Այս առիթով խոսել էր ավելի վաղ նաեւ Հայ ազգային կոնգրեսը` նշելով, որ միայն անցյալ տարի «շուկա է նետվել Հայաստանի արտաքին արժութային պահուստների 20%-ը, ինչի հետևանքով Հայաստանի միջազգային պահուստները նվազել են մինչև այն անբարենպաստ սահմանը, որից հետո վտանգվում է երկրի վճարունակությունը։ Նույն քաղաքականությունը, ավելի մեծ թափով, շարունակվում է նաև այս տարի. միայն հունվար ամսվա առաջին երկու տասնօրյակում նույն պահուստներից վաճառվել է ևս 100 միլիոն դոլար»:

Ֆինանսական ճգնաժամը եվ Հայաստանը

Համաշխարհային ֆինանսական ճգնաժամն ու պարբերաբար գնաճ արձանագրող թվացյալ կղզյակում պարբերաբար պաշտոնական քարոզչությանմբ հանգստացնում են, թե մեզանից հեռու են այս իրողությունները կամ մոտ են, բայց մեզ “կխնայեն”: Իրականում ինչքանով է ճշմարտանման հնչում այս ամենը? Ինչպիսին կարող են լինել փոփոխությունները մեր երկրում եւ ֆինանսական ճգնաժամի ազդեցությունը հասարակ քաղաքացու գրպանին հարվածելուց մինչեւ երկրի արտաքին քաղաքականության ուղղություն, ինչքան հեռու կարող է գնալ? Վերջին շրջանում ՀՀ բյուջետային միջոցները կուտակման գործընթացներում հարկային քաղաքականությունը ծանրակշիռ դեր ունի եւ, ըստ ամենայնի, այն բարդվում է մանր ու միջին բիզնեսի վրա: Բանկային համակարգում փոփոխությունները որպես այդպիսին նոր ներդրումների հեռանկարների նվազեցումն է, իսկ վարկերի վերադարձելիության մակարդակի մասին ոչ ոք ցածր ցուցանիշների չէ էլ սպասում: Մայրաքաղաքում անշարժ գույքի գների մինչեւ 30 տոկոսի իջեցումը է նկատվում, աշխատատեղերի նվազեցում` միջազգային գների անկման հետեւանքով: Թվարկումները ՏՏ ոլորտից մինչեւ ծաղկավաճառները փողոցում կարող են լինել: 2009-ի պետբյուջեն որոշ գնահատականներով զուտ գանձապետական ֆունկցիա է իրականացվում`երկրի տնտեսության զարգացման հիմնասյուն հանդիսանալու փոխարեն… Քննարկումները այս թեմաներով, վերջին շրջանում ամենատարբեր ու հակասականն է: Հետաքրքիր է իմանալ նաեւ ձեր կարծիքը ֆինանսական ճգնաժամի հնարավոր հետեւանքների մասին? Ով կշահի եւ ով կտուժի այս գործընթացներում?