Արմեն Բադալյան. “Եվրոպան ուղղակի դիզայն է”

Դիանա Մ. Երբվանի՞ ց եք ուսումնասիրում հայկական քաղաքական դաշտը եւ արդյո՞ ք համեմատական վերլուծություններ արել եք Հայաստանի նման երկրների հետ:

Քաղաքական դաշտը ուսումնասիրում եմ 90-ականների սկզբներից: Սկզբում նախ սիրողական մակարդակով, իսկ վերջին 10 տարիներին ավելի մասնագիտական մակարդակով: Իհարկե, համեմատություններ արել ենք եւ Հայաստանի, եւ հարեւանն երկրների միջեւ: Պիտի արձանագրեմ, որ հայկական մենթալիտեի միջեւ տեղի են ունեցել որակական փոփոխություններ 90-ականների կեսերից: Մինչեւ անկախությունը, երբ մենք ԽՍՀՄ տարածքում էին եւ ԽՍՀՄ վերջին տարիներին, երբ բուռն քաղաքական գործընթացներ էր տեղի ունենում, այն ժամանակ մենք եվրոպական քաղաքական կուլտուրայի տարածքում էին եւ որակական առումով բարձր ցենզի էինք: Եվ դա է պայմանավորում 90 թվականի եւ 91-ի լավ ընտրությունները: Եթե նկատել եք, դրանից հետո մեզ մոտ ընտրություններ չեն հաջողվում, բացառությամբ 99-ի խորհրդարանական ընտրությունների, երբ հասարակությունը իրոք հավատաց ընտրությունների արդյունքներին: Դա բացառություն էր, որը բերեց հոկտեմբերի 27: Ներկայումս մենք տիպիկ ասիացի ազգ ենք, գտնվում ենք Թուրքիայից ներքեւ, բայց Աղվանստանից դեռեւս բարձր ենք: Մենք 88-ի ազգը չենք:

Ի՞նչ է նշանակում լինել հանրապետական…

2 տարի առաջ այսօր “Սկսելա” շարժման հերթական ակցիան էր, օրը կիրակի, ու մենք լրագրողներով ակցիայի մասնակիցների հետ անցնում էին հանրապետության հրապարակով, երբ ոստիկանները մոտեցան եւ խնդրեցին չաղմկել. “վարչապետը մահացել է”: Ես զանգեցի խմբագրություն, ինձ չհավատացին: Այսօր Անդրանիկ Մարգարյանի հիշատակի մասին խոսում են որպես մարդու, ով ապրեց ոչ կարճ, ոչ երկար… “նա ապրեց լեցուն կյանքով” ու Պանթեոնում ՀՀ պետական ողջ վերանախավը նախագահի գլխավորությամբ, ծաղիկներ է դնում նրա գերեզմանին ու խոսում ՀՀ ամենաերկարակյաց վարչապետի, անմնացորդ նվիրված պետական գործչի ու ընկերոջ մասին:

Հոկտեմբերի 27-ից 9 տարի անց /նոր կադրեր/

1999թ հեկտեմբերի 27-ին Ժամը 17-ի մոտ հինգ զինված անձինք` Նաիրի Հունանյանի գլխավորությամբ ներխուժեցին Աժ նիստերի դահլիճ ու գնդակահարեցին 8 հոգու: Սպանվեցին` ԱԺ նախագահ Կարեն Դեմիրճյանը, ՀՀ վարչապետ Վազգեն Սարգսյանը, ԱԺ փոխնախագահներ Յուրի Բախշյանը, Ռուբեն Միրոյանը, պատգամավորներ Միքայել Քոթանյանը, Հենրիկ Աբրահամյանը, Արմենակ Արմենակյանը, նախարար Լեոնարդ Պետրոսյանը: Վիրավորվեցին պատգամավորներ ու նախարարներ: Մոտ երեք տարի տեւած “27”-ի դատավարությունն այդպես էլ պատասխան չտվեց հասարակությանը հուզող հարցերին` չցրելով այն կասկածը, որ ահաբեկիչներն առանց օժանդակության կարող էին իրագործել այդ հրեշավոր ծրագիրը: Հանրապետության առաջին դեմքերին գնդակահարած ոճրագործները դատապարտվեցին ցմահ, թեեւ զոհերի հարազատներն ու հասարակության մեծ մասը պահանջում էր մահապատժի ենթարկել նրանց: Ի դեպ, դատավարության այնքան ձգձգվեց, որ “27”-ի դատավճիռը հրապարակվեց այն ժամանակ, երբ Հայաստանում ԵԽ պահանջով մահապատիժն արդեն վերացված էր: