Հայաստան + Թուրքիա

 

 

 

 

 

 

 

 

Ուշ երեկոյան` համարյա կեսգիշերին արտգործնախարարությունը տարածել է երկու հաղորդագրություն.

 Շվեյցարիայի արտաքին գործերի դաշնային դեպարտամենտը, Հայաստանի Հանրապետության և Թուրքիայի Հանրապետության արտաքին գործերի նախարարությունները մամուլի հաղորդագրություն են տարածել, որում անդրադարձ է կատարվում հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման ընթացքին: Հաղորդագրության մեջ ասված է.

«Հայաստանի Հանրապետությունը և Թուրքիայի Հանրապետությունը համաձայնեցին սկսել ներքին քաղաքական խորհրդակցություններ` շվեյցարական միջնորդությամբ իրականացվող բանակցությունների ընթացքում նախաստորագրված հետևյալ երկու արձանագրությունների շուրջ. «Արձանագրություն երկու երկրների միջև դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատման մասին» և «Արձանագրություն երկկողմ հարաբերությունների զարգացման մասին»։

Հիշյալ երկու Արձանագրությունները սահմանում են խելամիտ ժամկետում երկկողմ հարաբերությունների կարգավորման շրջանակ։ Ներքին քաղաքական խորհրդակցությունները կավարտվեն վեց շաբաթվա ընթացքում, որից հետո երկու Արաձանագրությունները կստորագրվեն և կներկայացվեն համապատասխան խորհրդարաններին` վավերացման համար։ Երկու կողմերը կգործադրեն իրենց առավելագույն ջանքերը վավերացման արագ առաջընթացի համար` համաձայն իրենց սահմանդրական և օրենսդրական գործընթացների։

Երկկողմ հարաբերությունների կարգավորումը կնպաստի տարածաշրջանային խաղաղությանն ու կայունությանը։

Հայաստանի Հանրապետությունը եւ Թուրքիայի Հանրապետությունը հանձն են առնում շարունակել համատեղ ջանքերը Շվեյցարիայի օժանդակությամբ»։

Հայաստանի և Թուրքիայի միջև դիվանագիտական հարաբերություններ հաստատելու մասին Արձանագրություն

Հայաստանի Հանրապետությունը և Թուրքիայի Հանրապետությունը.

Ձգտելով հաստատել բարիդրացիական հարաբերություններ և զարգացնել երկկողմ համագործակցությունը քաղաքական, տնտեսական, մշակութային և այլ ոլորտներում` ի շահ իրենց ժողովուրդների` համաձայն հարաբերությունների զարգացման մասին նույն օրը ստորագրված Արձանագրության,

Վկայակոչելով ՄԱԿ-ի Կանոնադրությամբ, Հելսինկյան Եզրափակիչ ակտով, Նոր Եվրոպայի համար Փարիզյան խարտիայով իրենց ստանձնած պարտավորությունները,

Վերահաստատելով հավասարության, ինքնիշխանության, այլ պետությունների ներքին գործերին չմիջամտելու, տարածքային ամբողջականության և սահմանների անխախտելիության սկզբունքները հարգելու իրենց երկկողմ և բազմակողմ պարտավորությունները,

Հաշվի առնելով երկու երկրների միջև` ամբողջ տարածաշրջանում խաղաղության, անվտանգության և կայունության ամրապնդմանը նպաստող, հավատի և վստահության միջավայր ստեղծելու, ուժի կիրառումից կամ դրա սպառնալիքից զերծ մնալու, վեճերի խաղաղ կարգավորման, մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների հարգման մթնոլորտ ստեղծելու կարևորությունը,

Վերահաստատելով երկու երկրների միջև գոյություն ունեցող ընդհանուր սահմանի փոխադարձ ճանաչումը` սահմանված միջազգային իրավունքի համապատասխան պայմանագրերով,

Կարևորելով իրենց որոշումը` բացելու ընդհանուր սահմանը,

Հաստատելով իրենց հանձնառությունը` ձեռնպահ մնալ բարիդրացիական հարաբերությունների ոգուն չհամապատասխանող քաղաքականություն վարելուց,

Դատապարտելով ահաբեկչության, բռնության և ծայրահեղականության բոլոր ձևերը` անկախ դրանց պատճառներից և խոստանալով ձեռնպահ մնալ նման գործողությունները խրախուսելուց ու հանդուրժելուց և համագործակցել դրանց դեմ պայքարում,

Հաստատելով ընդհանուր շահերի, բարի կամքի, փոխընբռնման, խաղաղության և ներդաշնակության խթանման վրա հիմնված հարաբերությունների նոր ձևեր և ուղիներ մշակելու իրենց պատրաստակամությունը,

Համաձայնեցին հիմնել դիվանագիտական հարաբերություններ սույն Արձանագրության ստորագրման օրվանից` Դիվանագիտական հարաբերությունների մասին Վիեննայի 1961թ. կոնվենցիայի համապատասխան, և փոխանակել դիվանագիտական ներկայացուցչություններ։

Սույն արձանագրությունը և Հայաստանի Հանրապետության և Թուրքիայի Հանրապետության միջև երկկողմ հարաբերությունների զարգացման մասին Արձանագրությունը ուժի մեջ են մտնում միևնույն օրը` վավերացման գործիքների փոխանակմանը հաջորդող ամսվա առաջին օրը։

Կատարված է …… ………, հայերեն, թուրքերեն և անգլերեն հավասարազոր կրկնօրինակներով։ Մեկնաբանության տարաձայնության դեպքում գերակայությունը կտրվի անգլերեն տեքստին։

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿՈՂՄԻՑ , ԹՈՒՐՔԻԱՅԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿՈՂՄԻՑ

տարածվել է նաեւ ժամանակացույց

 …մինչ այդ, առավոտյան տարածվել էր Ս.Սարգսյանի հարցազրույցը

 Սերժ Սարգսյան. «Ես չեմ տեսնում պայմանավորվածությունների կատարման ձգտում Թուրքիայի կողմից»

 «Մենք ունենք պայմանավորվածություններ, եւ ես կարծում եմ, որ նորմալ եւ ճիշտ ճանապարհը այն է, երբ կողմերը կատարում են իրենց պայմանավորվածությունները: Ցավոք, ես մինչ օրս չեմ տեսել մեծ ցանկություն կամ ձգտում այդ պայմանավորվածությունների կատարման», – հայտարարել է Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսյանը` BBC-ին տված հարցազրույցում պատասխանելով հայ – թուրքական հարաբերությունների կարգավորման գործընթացին վերաբերող հարցին:

Նա վերահաստատել է ֆուտբոլի աշխարհի 2010 թվականի առաջնության ընտրական փուլի Թուրքիա – Հայաստան պատասխան հանդիպումը դիտելու համար Թուրքիա մեկնելու վերաբերյալ վերջերս իր արած հայտարարությունը. – «Ես երկու անգամ հայտարարել եմ այդ մասին, եւ հայտարարել եմ հետեւյալը. ես կգնամ Թուրքիա այդ խաղին, եթե մեր սահմանը արդեն բաց լինի, կամ էլ մենք գտնվենք դրա շեմին: Այսինքն, եթե թուրքերը կատարեն մեր պայմանավորվածությունները` դա կլինի մի բան, իսկ եթե չկատարեն` մեկ այլ բան»:

«Մեր ցանկությունը նույնն է` հաստատել հարաբերություններ առանց նախապայմանների», – վստահեցրել է Սերժ Սարգսյանը:

BBC-ի հարցին` «Պատրա՞ստ եք արդյոք զիջումների գնալ 1915 թվականի իրադարձությունների հարցում, եւ կանվանի՞ արդյոք Թուրքիան այդ իրադարձությունները ցեղասպանություն», Հայաստանի նախագահը արձագանքել է. – «Իհարկե, դա շատ կարեւոր է, կարեւոր է մեր ժողովրդի, կարեւոր է Թուրքիայի եւ ամբողջ աշխարհի համար. կարեւոր է, որ պատմական արդարությունը վերականգնվի, կարեւոր է, որ մեր ժողովուրդները կարողանան հաստատել նորմալ հարաբերություններ եւ, վերջապես, կարեւոր է, որ դա ապագայում չկրկնվի: Սակայն մենք չենք դիտում ցեղասպանության ճանաչումը որպես նախապայման»:

«Այսինքն, գոյություն ունի փոխզիջման հնարավորությո՞ւն», – այս հարցին Սերժ Սարգսյանը հակադարձել է. – «Ոչ, դա չի կարելի անվանել փոխզիջում: Դա այն դեպքը չէ, երբ կարելի է խոսել փոխզիջման մասին: Մենք ասում ենք` այո, եղել է ցեղասպանություն, եւ անկախ նրանից` ընդունում է արդյոք Թուրքիան դա այսօր, կա փաստ, որը ճանաչված է ցեղասպանությունների հարցերով զբաղվող բոլոր մասնագետների կողմից աշխարհում, ճանաչված է աշխարհի շատ եւ շատ երկրների կողմից: Սակայն ներկայիս պայմաններում մենք դա չենք ճանաչում նախապայման թուրքերի հետ հարաբերությունների հաստատման համար»:

Այս հարցազրույցից հետո, Հ.Քլինթոնը հեռախոսազրույց է ունեցել Թուրքիայի ԱԳ նախարարի հետ….

Իսկ ՀՅԴ-ն պատրաստվում էր ցույց անել…..

Կբացվի սահմանը???? Ինչ եք կարծում..

Վտանգավոր խաղեր տարածաշրջանում. Հայաստանը նոր խաղաքարտ?

Վտանգավոր խաղերը Կովկասում հրապուրում են այսուհետ ոչ միայն ռուսական կայսերական ձգտումներին եւ ԱՄՆ տարածաշրջանային գերակայության հաստատման քաղաքականությանը, այլեւ երրորդ պետություններին: Մասնավորապես մեր հարեւան Թուրքիայի վերջին շրջանի հարավկովկասյան
ակտիվությունը զգոնություն, ապա նաեւ հակամարտության կարգավորման եւ փակ սահմանների մասին բանակցությունների այլ որակ է խոստանում: Դեռ սեպտեմբերին, երբ Երեւանում Հայաստանի եւ Թուրքիայի ԱԳ նախարարը պայմանավորվեցին հանդիպել Նյու-Յորքում ՄԱԿ-ի գլխավոր ասամբլեայի շրջանակներում, այն էլ եռակողմ(Հայաստան-Ադրբեջան-Թուրքիա) ձեւաչափով:Ինչ հեռանկար կարող է ունենալ այս հանդիպումը Հայաստանի համար? Երկար քննելու հարցեր են:

“Հայաստանի եւ Թուրքիայի նախագահների հանձնարարությամբ, Թուրքիայի ԱԳ նախարար Բաբաջանի հետ անցկացված բանակցությունների արդյունքում մենք` երկու արտգործնախարարներս, հայտնեցինք երկկողմ հարաբերությունների լիակատար կարգավորման մեր վճռականության մասին եւ փորձում ենք քայլեր ձեռնարկել այդ ուղղությամբ: Հուսով եմ, որ մենք կգնանք այդ ճանապարհով առանց միմյանց առջեւ արհեստական խոչընդոտներ ստեղծելու”,- ասել է ՀՀ արտգործնախարարը:

Նախօրեին ամերիկահայ քաղաքական վերլուծաբան Ռիչարդ Կիրակոսյանը “Ա1+”-ին ասել էր, որ Ղարաբաղյան բանակցություններում Թուրքիայի միջնորդական առաքելությունը անհնար է համարում,”որովհետեւ ռուսները եւ ամերիկացիները միասին են ջանքեր գործադրում Մինսկի խմբում, եւ երկուսն էլ ուզում են ստատուս քվոն պահպանել. այդ իմաստով Թուրքիայի մուտքը բանակցային գործընթաց անկարելի է”: Նա նաեւ ասել էր, որ չի վստահում այն խոստումներին, թե հայ-թուրքական մերձեցման դեպքում ղարաբաղյան հարցը ավելի հեշտ կլուծվի:

“Սուտ է: Այդ խոսքը ավելի շահ ունի Բաքվի համար”,- նկատում է Կիրակոսյանը: Իսկ Թուրքիայի ակտիվացումը տարածաշրջանում Ռիչարդ Կիրակոսյանի կարծիքով` անջատողական բնույթ ունի. այսինքն, “Թուրքիան, եւ ոչ թե Թուրքիան Ամերիկայի հետ, սեփական ձեռագիրն ունի իր շահը գործադրելու, հավաքելու եւ պահելու իմաստով”:

Փոփոխությունները ԱԺ-ում ու լուրերը ԱԺ-ից դուրս

Դիտանց անելով վերջին օրերի մամուլի հրապարակումներին ուզում եմ ձեր ուշադրությունը հրավիրել երկու “ծամծմված”, բայց դեռեւս կարեւոր թեմաների վրա` Հայաստան-Թուրքիա “զարգացող հարաբերությունների” մասին թուրքաադրբեջանական արձագանքներն ու հայաստանյան մեկնաբանությունները:

Ադրբեջանական լրատվամիջոցները տարածել են տեղեկատվություն, համաձայն որի` Թուրքիայի նախագահ Աբդուլահ Գյուլը ՚Սաբահՙ թուրքական պարբերականին հայտնել է բառացիորեն հետեւյալը. ՚Հայաստանը խոստացել է ազատել Ադրբեջանի գրավյալ տարածքներըՙ: Այս տեղեկատվությունը խորհրդարանական ուժերը մեկնաբանեցին տարբեր կերպ. ՕԵԿ-խմբակցության պատգամավոր Հովհաննես Մարգարյանը աներկբա հայտարարեց, թե ադրբեջանական մամուլը ինչպես միշտ ստում է: Ընդդիմադիր ՚Ժառանգությունՙ խմբակցության պատգամավոր Վարդան Խաչատրյանը այս առիթով ասաց. ՚Հայ հասարակությունը բանակցությունների մասին տեղեկացված չի եղել եւ այն ինչ իմացել ենք, իմացել ենք ինքնաթիռի մեջ Գյուլի Թուրքիայից ժամանած լրագրողներին տված հարցազրույցներից. հետո արդեն տարածվել է տեղեկատվություն, որ եղել են բանակցություններ, որոնք հայկական հասարակության համար մնացել են փակ:

Ապա ՀՀԿ երկար սպասված “ռակիրովկա”-ն Թորոսյան-Աբրահամյան:

Մարզիչը որոշել է, եւ թիմը չի կարող առարկել, թիմը կարգապահ է եւ չի կարող դաշտից հեռանալ: Յուրաքանչյուրը վազում է եւ կատարում է իր հանձնարարությունը, եւ խաղային օղակների գործունեության մեջ խաթարում չի կարող տեղի ունենալ, եթե թիմի ավագը փոխվում է մարզիչի որոշմամբ:

Ֆուտբոլում պարտվեցինք, բայց դե “բարոյական հաղթանակը” կա ու կա…

Այս խաղը կարող էր սովորական ֆուտբոլային հանդիպում լինել՝ 2010թ. աշխարհի առաջնության ընտրական փուլի սովորական հանդիպումներից մեկը։ Բայց խաղին կարեւոր աշխարհաքաղաքական, ընդհուպ մինչեւ պատմական նշանակություն տրվեց, երեւի որ այդքան շուքով էլ պարտություն կրենք։ Ով գիտի։ Եթե անգամ Հայաստանի արտաքին քաղաքականության համար սա նպաստավոր լինի, եթե անգամ մի երկու կարեւոր խարհրդականներ ավելի շատ դրական կողմեր գտնեն այս «միուսներում», բայց ինքներս մեր առաջ անկեղծ պիտի լինենք գոնե մի քանի հարցում։

Այն, որ Հայաստանում ֆուտբոլը, ապա հայ ֆուտբոլասերին մարզադաշտ բերելը պետք է սպասի եւս մի 10-15 տարի։ Այն, որ եթե անգամ որոշակի դիվանագիտական հարաբերություններ սկսեն Հայաստանի եւ Թուրքիայի միջեւ, ապա վերջիններս սկսելու են հայկական կողմի համար պարտվողի հոգեբանական բարդույդով/հավատացեք, անգամ դիվանագիտության մեջ նման սինդրոմ կա/։ «Այն»-եչը շատ կարող են լինել, բայց ամենատխուր տեսարանը «Հայաստան» վանկարկող բազմահազարանոց մարզադաշտը միատարած լռությամբ լքող մարդկանց դեմքերն էր։ Իրոք հիասթափությունեը մեծ էր։

Տարվա ամեասպասված հանդիպմանը հաշված ժամեր են մնացել…

Երբեք հայերը ավելի մասսայական “ֆուտբոլասերամանիայով” ու ճկուն դիվանագիտական-վերլուծական կարողություններով չէին փայլել, ինչպես վերջին մի քանի ամիսներին, երբ ամենուր միայն Հայաստան-Թուրքիա ֆուտբոլային խաղն է քննարկվում։ Այսօր համալսարանում կենտրոնական մուտքի աստիճանների մոտ մի փոքր ամբողի խցանում էր ու այդ թոհուբոհի մեջ հասցրեցի ականատես լինել, թե ինչպես երկու պրոֆեսոր վիճեցին ու իրար վրա մատ թափ տվեցին Հայաստանի ֆուտբոլային դիվանագիտության շուրջ։ Նախօրեին էլ նման մի տեսարանի ականատես եղա փողոցային առեւտրական երկու կանանց “բանավեճի” արդյունքում։ Ու չնայած ոչ ոք դեռ հաստակ չի կարող կանխատեսել այս ֆուտբոլային արդյունքը, բայց կարելի է հստակ “սահմանել”, որ սա պատմական խաղ է լինելու այս սերունդի երիտասարդները իրենց թոռներին պատմելու այդ մասին, ճիշտ այնպես , ինչպես հին ԽՍՀՄ-ական սերունդը Արարատ 73-ի մասին, միայն ուրիշ երանգներով ու “դիվանագիտությամբ”։

Ըստ որոշ տեսաբանների՝ Թուրաիայի նախագահը այնուամենայնիվ ընդունեց Հայաստանի հրավերը, որովհետեւ տարածաշրջանում այլեւս հետաքրքրությունը մեծ է, Անկարան կովկասյան խաղաղության երկխոսության պլաններ է մշակում, Եվրոպական Միություն մտնելու համար տոլերատտ եւ համերաշխ կեցվածք ընդունում։ Ու թեեւ Գյուլը գալիս է զրահապատ մեքենաներով ու դիպուկահարներով, փոխադարձ վստահության մթոնլորտը այնքան էլ խոսուն չէ /միջազգային հանրության, քաղաքական կուսակցությունների ու անհատների, շահարկումների եւ մեկնաբանությունների տեսանկյունից/, բայց խաղը կկայանա այնուամենայնիվ, ինչ էլ լինի։

Նոր “սեզոն”, նոր կրքեր…

Երբ գալիս է սեպտեմբերը… Շնորհավորելով ձեզ աշնան առաջին օրվա եւ նոր ուսումնական տարի մտնելու առթիվ, ձեր թույլտվությամբ ամփոփենք նաեւ նախորդ` օգոստոս ամսվա հասարակական-քաղաքական կուրսը մեր երկրում: Այսպես, վրաց-օսական պատերազմը եւ ռուս-վրացական փոխադարձ նախահարձակ հարաբերությունները եւ լարված իրավիճակը մեր հարեւան երկրում եկավ ցույց տալու Հայաստանի ոչ այնքան կայուն տնտեսական իրավիճակը: Միեւնույն ժամանակ աշխարհը գործնականորեն ապացուցեց, որ հետաքրքրված է Հարավկովկասով եւ իսկ Ռուսական իր գերիշխող դերը տարածաշրջանում չի զիջի եւ ոչ մի եվրոպական իրավունքի կամ նախադեպի, առավել եւս ԱՄՆ նավթային հավակնություններին:

Ապա Հայաստան-Թուրքիա ֆուտբոլային կրքերի եւ քաղաքական շահարկումների ալիքը ամբողջությամբ փակեց ներքաղաքական բազմաթիվ իրադարձությունների կարեւորությունը: Կառավարության հարկային բարեփոխումները, հարկային-մաքսային վարչարարությունն ու ՀԴՄ-ների համակարգի անցումը, ապա ամենատպավորիչ` նախագահի “մատ թափտալու արարողությունը” նվազագույնը գոնե կառավարության աշխատելու պատրանք ստեղծեցին, ինչը արդեն լավ է: Իսկ ահա Սևանա լճից մինչև 360 մլն խմ ջրի բացթողումների ավելացման մասին ընդունված որոշումը վերջնականորեն զայրացրեց բնապահպանական ՀԿ-ներին, որոնք վերջինս որակեցին որպես նախագիծը հոգուտ մի խումբ հարուստ մարդկանց քոթեջներն ու հյուրանոցները ջրի տակ մնալու վտանգից փրկելու նախագիծ:

Հայաստան-Թուրքիա. ինչ կլինի հետո?

Ֆուտբոլի Հայաստանի երիտասարդական հավաքականն քիչ առաջ “Հրազդան” մարզադաշտում 2:1 հաշվով կամային հաղթանակ տոնեց Թուրքիայի երիտասարդական հավաքականի նկատմամբ:15 հազար հանդիսականների աջակցության ներքո հայ երիտասարդներն իրենց լավագույն հանդիպումներից մեկը անցկացրին, եթե ոչ լավագույնը: Առաջին խաղակեսում հայ ֆուտբոլիստները ստեղծելով մի քանի ռեալ գոլային պահեր, այդպես էլ չկարողացան բացել հաշիվը: Իսկ ահա թուրքերը, 66-րդ րոպեին օգտվելով մեր թիմի պաշտպանների կոպիտ սխալից առաջ անցան հաշվի մեջ: Աչքի ընկավ Դուրակը:

Թվում էր ընդունած գոլից հետո Վարուժան Սուքիասյանի սաները կորցրին հաղթելու հնարավորությունը, սակայն հայ ֆուտբոլիստներին խաղավերջում հաջողվեց կատարել անհնարինը: Նախ, 89-րդ րոպեին տուգանայինի խաղարկումից հետո Կառլեն Մկրտչյանը հավասարացրեց հաշիվը: Ստանալով հոգեբանական առավելություն, Հայաստանի ընտրանին նետվեց առաջ, եւ մրցավարի ավելացրած ժամանակահատվածում Հենրիխ Մխիթարյանը 2-րդ անգամ գրավեց թուրքերի դարպասը: Այս գոլից հետո “Հրազդան” մարզադաշտ եկած հազարավոր ֆուտբոլասերները հայտնվեցին ցնծության մեջ եւ հանդիպման ավարտից հետո “Հա-յա-ստան” վանկարկելով սկսեցին տոնել հաղթանակը մարզադաշտի մերձակա փողոցներում: Այս հաղթանակից հետո Հայաստանի երիտասարդական հավաքականը “Եվրո-2009”-ի ընտրական 2-րդ խմբում 10 միավորով շարունակում է զբաղեցնել 4-րդ հորիզոնականը: