Ի՞նչ է փոխելու համաներումը

Այսօր տեղական ժամանակով ժամը 12-ին սկսեց Հայաստանի Ազգային ժողովը արտահերթ նիստը, որում քննարկում է համաներման հարցը: Համաներման առաջարկությունը ներկայացրել է Սերժ Սարգսյանը, ում նախաձեռնությամբ էլ հրավիրվել է արտահերթ նիստը: Միաժամանակ Խորհրդարանի շենքի մոտ հավաքված մարդիկ ակցիան են անում եւ պահանջում են քաղբանտարկյալների ազատ արձակումը: Հիշեցնենք, Սերժ Սարգսյանի ներկայացրած առաջարկում նախատեսվում է պատժից ազատել առավելագույնը երեք տարի ժամկետով ազատազրկվածներին։ Իսկ մարտի 1-2-ի դեպքերի հետ ձերբակալվածների մասով առաջարկում նշվում է.

“Պատժից ազատել դիտավորյալ հանցագործություն կատարելու համար նախկինում չդատված անձանց, որոնք դատապարտվել են առավելագույնը 5 տարի ժամկետով ազատազրկման եւ համաներման ուժի մեջ մտնելու օրվա դրությամբ կրել են ոչ պակաս, քան նշանակված պատժի մեկ երրորդը, ինչպես նաեւ նրանց, որոնք դատապարտվել են առավելագույնը 10 տարի ժամկետով ազատազրկման եւ համաներման որոշման ուժի մեջ մտնելու օրվա դրությամբ կրել են ոչ պակաս, քան նշանակված պատժի կեսը“:

Ղարաբաղը կհանձնեն սահմանադրական հանրաքվեի արդյունքում?

Արդեն 2-րդ օրն է անընդմեջ Աժ-ում քննարկվում է “Հանրաքվեի մասին” ՀՀ օրենքում լրացումներ եւ փոփոխություններ կատարելու մասին օրինագծը, որը Աժ է բերել ՀՀ կառավարությունը: Լարված մթոլորտում քննարկումներն արդեն երկրորդ օրն անընդմեջ հակասական մեկնաբանությունների տեղիք են տալիս: Հիմնական հակասությունը օրենքի իրական ենթատեքստի` ԼՂՀ կարգավորման եւ օրինագծի “սահմանադրականության” շուրջ է: Այսինքն, եթե մինչ այժմ, ըստ Սահմնադարության 111 հոդվածի, հանրաքվե անցկացնելու որոշման իրավունք ուներ միայն հանրապետության նախագահը՝ ԱԺ-ի հետ խորհրդակցելով, ապա այժմ առաջակվում է այդպիսի իրավունք վերապահել նաեւ կառավարությանը: Կառավարության անցկացրած հանրաքվեն, ըստ երեւույթի, կունենա զուտ խորհրդատվական բնույթ, բայց օրինագծում` “պետական կարեւորագույն հարցերով հասարակական կարծիքի բացահայտման նպատակով հանրաքվեի անցկացում” է ձեւակերպված:

Խորհրդարանական երկօրյա քննարկումներ ներկայացնում ենք առանց մեկնաբանության. “Ժառանգության” պատգամավոր Ստեփան Սաֆարյանի հարցը ուղղված հարցի զեկուցող ՀՀ արդարադատության նախարար Գեւորգ Դանիելյանին: “Չե՞ք բացառում, որ հարցերը կարող են դրվել այնպիսին, որ հետագայում կառավարության կամ նախագահի կողմից ընդունվեն որոշումներ, որոնք ուղղակի մանիպուլյացիա լինեն պարզ հարցի. օրինակ՝ կառավարությունը հարցնում է՝ Աղդամը մեր հայրենի՞քն է, ժողովուրդն ասում է՝ “ոչ”: Քանի որ դա վերաբերում է արտաքին եւ ռազմական խնդիրներին, նախագահը որոշում է, որ փոխզիջումների փաթեթում Աղդամը կա, քանի որ այն մեր հայրենիքը չիՙ: Այսինքն, հարցը տրվի մեկ այլ ենթատեքստով, որոշումն ընդունվի՝ միանգամայն այլ”:

ԱԺ նախկին նախագահ Տիգրան Թորոսյանը: “Հանրաքվեն միայն ու միայն ժողովրդի իշխանությունն իրականացնելու միջոց է, եւ վերջակետ, հարցումը, առանց պարտադիր հետեւանքների, ժողովրդի իշխանության իրականացման ձեւ չէ, եւ ակնհայտ է, որ այս նախագիծը բացարձակապես չի բավարարում Սահմանադրության պահանջներին: Եթե խնդիր կար պարզելու հանրության կարծիքը, կարելի էր ընտրել ուրիշ ձեւ: Կարծում եմ` որեւէ մեկի համար գաղտնիք չէ, թե այս հրատապությունը ինչով է պայմանավորված: Անկեղծորեն պետք է ասեմ, որ համոզված եմ՝ Ղարաբաղյան խնդրի կարգավորման այն արագացված գործընթացը, որի մասին խոսվում է, չի իրականանալու, մի որեւէ ճանապարհի, ինչպես Քի Ուեստում հայր Ալիեւը երկար բանակցություններից հետո հրաժարվեց իր բոլոր մոտեցումներից, ահա այդպսիսի ընթացք է լինելու այս դեպքում եւ ես համոզված եմ, որ խնդիրը չի հասնելու կարգավորմանը: Չի կարելի հակասահմանադրական օրինագծով խարան դնել հանրաքվեի գաղափարի վրա:

ԱԺ փոփոխությունների պատվիրատուին բացահայտում է մամուլը…

Հովիկ Աբրահամյանին՝ ԱԺ ղեկը ստանձնելու ծրագիրը դեռ ամիսներ առաջ էր շրջանառվում մամուլում ու հավանաբար դեռ ամիսներ էլ մամուլը կվերլուծի նախագահահաճո այս դերաբաշխման բոլոր հնարավոր տարբերակները։Ու հենց այդպիսի մամուլական հրապարակումներից էլ գուցե քննարկենք բլոգում։ Միայն այսօր ձեր ուշադրությունը ուզում եմ հրավիրել մի քանի հետաքրքիր հրապարակումների վրա, որոնց տրամաբանությունը բավականին մոտ է իրականությանը։

Ամեն ինչից երեւում էր, որ «Հովիկ Աբրահամյան-Աժ նախագահ» օպերացիան այսպես իրականացվեց՝ հենց Տիգրան Թորոսյանի վրա անհաղթահարելի ճնշում գործադրելու նպատակով, ինչը նրան կզրկեր մանեւրելու որեւէ հնարավորությունից։ Խնդրի լուծման իմպերատիվ բնույթը երկու հնարավոր արդյունք կարող էր ունենալ. կա՛մ Տիգրան Թորոսյանը, տուրք տալով այդ ճնշմանը, վայր է դնում զենքերը եւ ինքնակամ հեռանում, կամ հաշտվում է կուսակցության, ավելի ճիշտ՝ նրա նախագահի կայացրած որոշման հետ եւ, կորցնելով Հայաստանի Հանրապետության երկրորդ դեմքի իր կարգավիճակը, վերածվում է շարքային կուսակցականի։ ,-գրում է “Հետքը”՝ հանգամանորեն բացատրելով, թե ինչու՞ էր անհրաժեշտ Տիգրան Թորոսյանի հրաժարականը։ Բայց ամենաիրականը, ըստ երեւույթին, հոդվածագրի այն եզրակացություն էր ԱԺ գործառույթների ու քաղաքական հակակշիռ իստիտուտի բացակայության մասին։

Ուշագրավ է այն փաստը, որ ԱԺ նախագահի հրաժարականը ներքաղաքական որեւէ լարում այդպես էլ չառաջացրեց։ Դա հստակ ցույց տվեց, որ խորհրդարանը քաղաքական գործընթացների վրա որեւէ ազդեցություն չի գործում։ Այսինքն՝ մեկ անգամ եւս փաստվեց, որ կառավարման ընդհանուր համակարգում բացարձակապես չի աշխատում իշխանությունների տարանջատման, հակակշռման սկզբունքը, որովհետեւ հակակշռող ինստիտուտներից ամենակարեւորը, որը ձեւավորվում է ուղղակի ընտրությունների միջոցով, իր քաղաքական գործառույթը բացարձակապես չի կատարում։ Իսկ դա նշանակում է, որ խորհրդարանը բացարձակապես կորցրել է իր պաշտպանողունակությունը, դիմադրողականությունը։ Սակայն, դա ոչ թե համակարգային խնդիր է, այլ պարզապես մեզանում ձեւավորված քաղաքական մշակույթի, ավելի ճիշտ՝ դրա բացակայության արդյունք։