Կինն «ընկեր» չէր լինի, եթե սերն իր «տեղում» լիներ

Մեդիամաքսի հայտարարած «Իմ կինն իմ ընկերն է» շարադրությունների մրցույթը հանգամանալից ծաղրվում է Ֆեյսբուքում։ Դա լավ չէ։ Մեծ հաշվով կինն ավելին է, քան՝ ընկերը, կամ կարող էր լինել ավելին։ Ընկերը նվազագույնն է, որ կարող է լինել կինը։ Պարզ է, որ ծաղրվում է մրցույթի գաղափարը եւ ոչ թե՝ կինը կամ ընկերը։

Սակայն, հիշեք, քսաներկու հոգի արդեն գրել են իրենց կանանց մասին։ Այդ քսաներկու հոգին հաստատ կամ նրանցից թեկուզ մի քանիսը հանուն մրցույթի «սիրում» են իրենց կանանց։ Նրանք իրենց սեփական զգացմունքներն են հանել ասպարեզ։ Նրանք այդ ամենը արդեն հանձնել են հանրությանը։  Ծաղրվողը նրանք են։ Մրցույթի գաղափարը ծնվել է տղամարդկանց մի մասին բնորոշ այն ընկալումից, որ կինը փոքր երեւույթ է, նրա տեղն, ասենք, խոհանոցում է։ Մի ծաղրեք նույնիսկ մրցույթը, ընկերներ։ Հիշեք, որ դեռ մարդիկ կան, ովքեր նստած գրում են եւ մինչեւ դեկտեմբերի 9-ը գրելու են։ Մենք կարող ենք նրանց բացատրել, որ կինն ընկեր չէ, որ ընկեր լինելը թեմա չէ, որ դա ի՞նչ գրելու բան է եւ այլն։ Կարող ենք։ Բայց մարդիկ արդեն գրել են եւ գրելու են։ Մարդիկ իրենց սիրտը կամ այն, ինչը սիրտ են համարում, բացել են։ Հարգենք նրանց իրավունքը իրենց կանանց մասին ասելու այն, ինչ, դիցուք ես հաստատ չէի ասի։

Ի վերջո կա, չէ՞, գրականություն կնոջ մասին։ Չարենցը Արփենիկ Չարենցի միջոցով Հայաստան էր բացում։ Բյորնսն, ընդհակառակը, պատմում էր, որ մի «չար ժամի» կին առավ, սկսեցին բախվել։ «Այնպես դարձավ ինձ թշնամի, որ ուզեցի կախվել»,-շարունակում է շոտլանդացի բանաստեղծը։ Գուցե Բյորնսն էլ ակնկալել էր, որ այդ կինը նվազագույնը կարող է ընկեր լինել ու չի եղել: Կինը թեմա է։ Հաստատ։ Բոլորը չէ, որ հանդիպում են լավագույնին։ Բայց, ըստ էության, հենց դա է կինը։ Եթե նա Եվան չէ, արդեն լավագույնը չէ։ Ամուսնացած տղամարդկանց մեծ մասը կհաստատի, որ չսիրվող կնոջից կարելի է հրաշալի ընկեր ստանալ։ Եվ այդ ընկեր ստանալու արդյունքը միայն կնոջից չէ կախված։ Ամուսնությունը հայ-թուրքական կամ ղարաբաղա-ադրբեջանական հարաբերություն է։ Այստեղ հաղթողը փոխըմբռնումն է։ Եթե, իհարկե, երկուսն էլ հասկանում են, որ հարաբերվել, նշանակում է գնահատել դիմացինին միասին լինելու դատապարտվածության մեջ։ Ազատ հարաբերությունը ենթադրում է այլ կանայք։  Մի ծաղրեք մրցույթը։ Քսաներկու կին արդեն շոյվել է իր ամուսնու տեքստից։ Բացառված չէ, որ գրելու պահին անգամ ամուսինը պատրաստ է կախվել։ Բացառված չէ, որ նա կեղծել է իրեն եւ նրա կինն ամենեւին այդ տեքստին արժանի չէ։ Ոչինչ բացառված չէ։ Եթե այս մրցույթը արդյունք է այն բանի, որ կան տղամարդիկ, որոնց համար կինը ինքնահաստատվելու միակ «մուսան» է, պետք է հաշտվենք մրցույթի գաղափարի հետ։ Մինչեւ այդպիսի տղամարդիկ չեն լինի։ Կինն էլ երբեմն քաղցրավենիք չէ։ Քանզի հաճախ նա «ընկեր» է երեխաների միջոցով։ Սա էլ է, չէ՞, մեզ բնորոշ։ Կան, չէ՞, կանայք, որոնք երեխային ընկալում են ամուսնու հանդեպ իշխանության բացառիկ գործիք։

Կինն «ընկեր» չէր լինի, եթե սերն իր «տեղում» լիներ։ «Ընկեր» է, որովհետեւ սերն այլեւս ասելիք չունի։ Կամ գրեթե չունի։ Եվ ընկեր է, որովհետեւ ընկեր պիտի լինի։ Դրանից հետո է, որ նրանց ճանապարհները բաժանվում են վերջնականապես։ Որովհետեւ ընկերությունն արդեն իսկ սիրո մեջ է: Եթե այն տարանջատվում է սիրուց, նշանակում է, այդ սիրո մեջ ի սկզբանե ինչ-որ վայրենի բան է եղել եւ մրցույթի հեղինակները հույս ունեն ընկերության գաղափարով փրկել այն: Շարադրությունների հեղինակները սիրում եմ իրենց կանանց: Ես ինձ թույլ չէի տա կասկածել նրանց սիրուն: Նրանք արդեն հանձնվել են այդ դատավճռի նմանվող վերնագրի ծուղակին: Եվ գրեթե ոչ մեկի տեքստում ընկերության փորձը չկա: Ընկերությունը նախ էթիկա է սիրո մեջ: Թե ով է որոշել այդ վերնագրով մրցույթ հայտարարել, ես չգիտեմ։ Ամուսնությունը չի սիրում նման բաներ՝ կինն ընկեր է, ամուսինը տանիք է, դուռ է, պատ է կամ նման բաներ։ Հարգանք։ Ահա սիրով ունեցած ամուսնության վերջին փրկօղակը։ Հարգանքը հիշատակն է սիրո հանդեպ, որը չկա։ Այստեղ ընկեր եւ ընկերուհի չկա։ Սիրո հանդեպ էթիկական վերջին փրկօղակը հարգանքն է։ Այն հարաբերության խնամքն է։ Սերը չկա, բայց երկու մարդ նկատի ունեն միմյանց։ Այլ հարց է, որ մրցույթի մասնակիցները սերը եւ ընկերությունը խառնում են իրար։ Կամ գուցե չեն խառնում։  Բայց ընկերությունը շտրիխ է սիրո մեջ։ Գուցե մարդիկ խոստովանում են իրենց պարտությունը, գուցե վաղուց էին ուզում իրենց կանանց ակնարկել այդ մասին։ Գուցե ոմանք ընկերության միջոցով փորձում են վերադարձնել այն, ինչն այլեւս չկա։ Կամ գուցե հենց դա է սերը։ Երբեք չենք իմանա, մինչեւ մեր կինը չունենանք։ Այնպես որ մի ծաղրեք մրցույթը, ընկերներ։ Մրցույթի հերոսները կանայք են, որոնք ձեզ չեն ծաղրել։

Մհեր Արշակյան